004 De leeghoofden

Bas Bralle was bouwvakker. Hij woonde met zijn vrouw Beb, zoon Dirkjan en dochter Fivie in een eenvoudig rijtjeshuis in Dondersdam. Hij had ook een viervoeter; een op de rug kalend exemplaar van een onbeduidend ras, maar de schrik van elke postbode. Zoon Dirkjan was een puber die met een opgevoerde brommer de straat onveilig maakte en vooral wakker hield. Dochter Fivie, eveneens een puber, die met veel make-up haar jeugdpuistje trachtte te verhullen, had lang steil haar en was een trouw bezoekster van de discotheek. Zoonlief had eens in een onbewaakt ogenblik de autosleuteltjes van Pa gepikt en was gaan joyrijden met diens auto. De gevolgen daarvan waren: een paar deuken in de auto, een vernield tuinhekje van de buren en een door Pa leeggeroofd spaarbankboekje van Dirkjan om de door hem gemaakte schade te vergoeden. Iets anders was de kleptomanie van Fivie, een ziekelijke neiging die ze maar niet kon onderdrukken. Deze en nog vele andere zaken brachten het normaal gesproken rustige gezinsleven op gezette tijden danig in beroering, waarna het normale gezinsleven weer verder ging.

Het was een regenachtige septemberavond. Bas zat lui achterover in zijn stoel, afstandsbediening van de teevee binnen handbereik en op de grond naast hem een kratje pils. Een sjekkie bungelde uit een van zijn mondhoeken. Op het scherm was een belangrijke voetbalwedstrijd te zien. Ondertussen nam Beb van de video een ander net op, waar een door haar gewaardeerde, maar door anderen verguisde soapserie op uitgezonden werd. De video was een uitkomst; deze had vele onenigheden binnen het gezin weten te voorkomen. Beb was intussen naar bed gegaan met een stuiverromannetje. De voetbalwedstrijd was ondertussen tot een climax gekomen waardoor Bas bijna door het lint ging. "De scheidsrechter is blind!" brulde hij en het had niet veel gescheeld of hij had een bierflesje dwars door de beeldbuis gesmeten. Maar hij wist zich te beheersen. De wedstrijd was uit en het scherm werd gevuld met enige schaars geklede dames, dit tot genoegen van Bas, die stil hoopte dat Beb of de kinderen niet binnen zouden komen. Hij ging er eens lekker voor zitten. Maar na een tijdje begon al dat bloot hem toch vervelen en dus ging hij zappen want de ether is rijkelijk bedeeld met zenders. Na veel omzwervingen kwam hij uiteindelijk bij een showprogramma. Een hoogbekwame professor had een onthutsende ontdekking gedaan en die maakte hij in het televisieprogramma landelijk bekend en wie weet ook wereldwijd. Wat was het geval? Deze professor was er na langdurig onderzoek achter gekomen dat het met het intelligentiepeil van de meeste mensen droevig gesteld was. Oud nieuws zult u zeggen. Maar het bijzondere was dat hij een apparaat ontwikkeld had dat dat op een simpele manier zichtbaar kon maken. Er waren echter weinig vrijwilligers beschikbaar die ten dienste van de wetenschap hier aan mee wilden werken, omdat niemand er voor uit durfde te komen een leeghoofd te zijn. Na lang aarzelen besloot een lange magere man uit het publiek zich op te offeren. Hij moest zitten op een speciale stoel en kreeg een soort ruimtehelm op zijn hoofd en de professor toetste enkele knoppen in en vervolgens werd op een beeldscherm zichtbaar wat tot dusver verborgen was gebleven. "Ziet u wel, dames en heren, helemaal leeg!" kraaide de professor. Met het schaamrood rond de kaken ging de onfortuinlijke man weer op zijn plaats zitten. Op dat moment had Bas er genoeg van en schakelde de teevee uit. Een onuitstaanbare vieze lucht hielp hem eraan te herinneren dat de hond uitgelaten moest worden maar dat het eigenlijk al te laat was. Met een zucht van ongenoegen ruimde Bas de rommel op en ging daarna naar bed. "Wat ik nou gezien heb…" begon hij tegen Beb, maar die sliep al. Die nacht kon hij niet in slaap komen. Hij zat in gedachten een lijst samen te stellen van personen die hij graag aan zo'n intelligentietest deel had willen zien nemen. Zijn directe chef stond boven aan de lijst.

De volgende dag stond in het ochtendblad dat op de mat lag dat er proefpersonen gevraagd werden, die bereid waren in de directe TV uitzending hun intelligentie te laten meten. Mensen die hun hele gezin of collega's mee wilden nemen waren allemaal welkom. Ze hadden allemaal een week de tijd om zich op te geven. De chef van Bas, aan wie laatstgenoemde een niet geringe hekel had, had een hoge dunk van zichzelf en vond dit bij uitstek de gelegenheid om de buitenwereld te laten zien hoe geweldig hij eigenlijk was. Schoorvoetend en niet geheel zonder tegenzin stemde het gezin van Bas toe.

De dag van de uitzending. Cameramensen waren druk in de weer met het opstellen van lampen en andere attributen. Grimeurs waren bezig de gezichten van de slachtoffers van een dikke laag schmink te voorzien en intussen liep de presentator van het programma nerveus rond. Eindelijk was het zover; de camera's zoomden in op de presentator terwijl deze zei: "Dames en heren, hierbij stel ik u voor aan…" Vervolgens werd een lange rij wachtenden gevormd die allemaal een beurt kregen. En iedere keer had de professor met een sadistische grijns op zijn façade het twijfelachtige genoegen vast te stellen dat er weinig intelligentie viel te meten. Zo kwam ook Bas met zijn gezin aan de beurt en zijn chef. Maar hier gebeurde hetzelfde wat bij iedereen gebeurd was. Onder luid gejoel vond de menigte dat de professor zelf ook aan de test deel moest nemen. Aanvankelijk protesteerde hij hevig maar gaf onder druk gezet door het publiek toe. Wat bleek weldra? De professor zelf was het grootste leeghoofd, dit tot grote hilariteit van het publiek. In de verwarring die toen ontstond schoot de hond van Bas (hij nam hem overal mee naar toe) naar voren en duwde zijn snuit in de kap die doelloos op de grond lag. Wat er toen gebeurde viel haast met geen pen te beschrijven. Het apparaat van de professor sloeg volledig op tilt. Metertjes sloegen helemaal uit en de stoppen sprongen. De TV uitzending werd onmiddellijk gestaakt en kort daarop klonk er een luide knal uit het binnenste van de wondermachine gevolgd door dikke rookwolken die het zicht ontnamen. De paniek die toen ontstond was groot en wonderwel vielen er geen gewonden. De volgende dag stond er met vette koppen in de krant: "Intelligentie hond overtreft die van professor!" De bewuste professor had zich daarop beschaamd uit het wetenschapswereldje teruggetrokken, al zijn diploma's en getuigschriften verbrand en van hem heeft niemand ooit meer iets vernomen. Het normale leven nam schoorvoetend weer een aanvang en een paar weken later was het alsof er nooit iets gebeurd was. Of toch wel, want de hond van de familie Bralle werd voortaan met respect behandeld en van de "grootheidswaanzin" van de chef van Bas was weinig overgebleven.

© Frank Faber 1994